Kanał: Strefa Psyche Uniwersytetu SWPS
Wyzwania jakie stawia środowisko szkolne bywa źródłem stresu, który w skrajnych przypadkach trwale deformuje psychikę dziecka, utrudniając mu funkcjonowanie w późniejszym życiu. Stres szkolny okazuje się szczególnie dotkliwy dla osób neuroróżnorodnych, czyli takich, u których funkcje mózgu różnią się od wzorców neurotypowych. Mogą to być osoby z zaburzeniem autyzmu, zespołem Aspergera, ADHD, dysleksją, dyspraksją, czy zespołem Tourette'a. Różnice w funkcjonowaniu mózgu przekładają się na różnice w odbieraniu bodźców, przetwarzaniu...
Depresja, stany lękowe czy negatywna samoocena to coraz częstsze konsekwencje rówieśniczej przemocy szkolnej, tak dotkliwej zwłaszcza w czasach cyberbullyingu. Tymczasem zdrowie psychiczne nastolatka to punkt wyjścia do jego prawidłowego rozwoju i późniejszego dobrostanu. Dlatego tak ważne jest zrozumienie tego, co dzieje się w nastoletniej głowie i wypracowanie skutecznych form komunikacji. Co zajmuje nastolatka? Co go niepokoi? Co na ten temat mówi nauka, a dokładniej – psychologia rozwoju? Jak to wygląda z perspektywy rodzica? Czym są...
Obelgi, szyderstwa, poniżające komentarze, wykluczenie z grupy, izolowanie… Przemoc w szkole nie zawsze sprowadza się do agresji fizycznej; tymczasem ciosy zadawane psychice są zdecydowanie trudniejsze do wykrycia, a bywają równie niebezpieczne. Kluczową rolę w walce z bullyingiem (ang. zastraszenie) odgrywają nauczyciele, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio przygotować ich do tego zadania, a jednocześnie zauważać i wspierać tych, którzy skutecznie przeciwstawiają się przemocy. Jak rozpoznać pierwsze oznaki konfliktów rówieśniczych,...
Każdy z nas był, jest lub będzie w jakiejś relacji. Zwłaszcza, że termin „relacja” nie jest zarezerwowany wyłącznie dla związków natury romantycznej. W relacje międzyludzkie wchodzimy bezustannie na różnych obszarach życia – w rodzinie, w pracy, w kręgu znajomych. Jedne są inspirujące, inne – potrafią być toksyczne. Dlatego tak ważne jest, by wiedzieć czym jest zdrowa relacja i jak ją budować. Jak wygląda zdrowa relacja z rodzicami, jak z dziećmi, a jak z osobą partnerską? Jak efektywnie komunikować swoje potrzeby i uczucia? Jak...
Od czasu wybuchu wojny w Ukrainie, polski system edukacji mierzy się z niebagatelnym wyzwaniem, jakim było/jest przyjęcie do polskich szkół dzieci z doświadczeniem uchodźstwa. Polska i Ukraina to kraje sąsiadujące, ale czy podobne? Jak w praktyce wygląda proces włączania młodzieży ukraińskiej do polskiego systemu edukacji? Czym jest szok kulturowy i jak wpływa na możliwości uczenia się? Jak zrozumieć emocje i potrzeby dzieci? W jaki sposób należałoby przygotować się do pracy z dzieckiem dwujęzycznym i dwukulturowym? A także – jakie emocje...
Zdrowa relacja partnerska to cel, jaki stawia sobie większość osób świadomie wchodzących w związek. Chcemy czuć się zauważani, wartościowi, doceniani. Często przy tym zapominamy, że druga strona ma podobne oczekiwania. Jak zatem znaleźć złoty środek? Kluczem jest oczywiście dobra komunikacja. Jak wygląda i na czym polega zdrowa relacja partnerska? Z jakimi trudnościami najczęściej mierzą się osoby w związku? Na czym polega zdrowa komunikacja? Jak wyrażać potrzeby oraz ustalać i respektować granice w bliskiej relacji? Jaki wpływ ma...
Czym są granice w kontekście relacji rodzinnych i jak je stawiać? Z takimi pytaniami, w pewnym momencie życia, zmierzy się większość z nas. Nawet jeśli nie stawiamy ich sobie wprost, podświadomie poddajemy się określonym schematom lub odwrotnie – próbujemy je przełamać. Jak wyglądają typowe wzorce zachowań i dynamika w rodzinie? Co oznacza bycie autonomicznym w kontekście relacji rodzinnych? Dlaczego autonomia jest tak ważna dla indywidualnego rozwoju? Jak stawiać własne granice i jak o nie dbać? W jaki sposób mówić „nie", szanując...
Lata edukacji szkolnej to czas, który zostawia w nas ślady na całe życie. Ślady w postaci zdobytej wiedzy, ale czasami także – trudnych doświadczeń, czy wręcz przeżytych traum. Poza funkcją edukacyjną, szkoła stanowi przecież obszar adaptacji społecznej, budowania pierwszych więzi, czy zdobywania akceptacji. Wszystko to ma kluczowy wpływ na kolejne etapy życia młodych ludzi. Nauczycielka i aktywistka edukacyjna Anna Schmidt-Fic podczas swojego wystąpienia w ramach konferencji „Szkoła przetrwania. Jak budować odporność psychiczną w systemie...
Opowiadanie historii (ang. storytelling) jest uniwersalnym zachowaniem dla naszego gatunku. Najstarsze historie mogą mieć od 4 000 aż do 37 000 lat (choć to kontrowersyjne szacunki). Czy nasi przodkowie przekazywali sobie historie jeszcze zanim zaczęli posługiwać się językiem? Opowiadanie historii – na osi czasu, czyli jak rozwijał się storytelling w kontekście ewolucji języka i innych form komunikacji? Jak wypada zestawienie współcześnie opowiadanych historii czy anegdot z ich wcześniejszymi wersjami? W jakiej formie i w jaki sposób mogły...
Tatuaże stały się bardzo popularną formą ekspresji i ozdoby ciała w wielu krajach; od dawna nie są już kojarzone wyłącznie z określoną subkulturą, dzięki czemu straciły negatywne konotacje. Na tatuowanie skóry decyduje się wiele osób bez względu na wiek i płeć, mimo że wiąże się to z bólem i ryzykiem poważnych powikłań zdrowotnych. Czy perspektywa ewolucyjna może nam pomóc zrozumieć, po co niektórzy z nas decydują się na takie modyfikacje ciała? Czy tatuaże zwiększają naszą atrakcyjność? Temat rozwinie dr hab. Andrzej Galbarczyk -...
Powszechnie uważa się, że ludzie mają węch słabszy niż zwierzęta. Od momentu, kiedy człowiek przyjął postawę wyprostowaną, a jego nos oddalił się od ziemi, przyjęto założenie, że węch przestał służyć przetrwaniu, a rola powonienia zmniejszyła się na rzecz wzroku i słuchu. Współczesne badania naukowe przeczą temu założeniu. Czy człowiek posługuje się węchem nie gorzej niż zwierzęta, które uważamy za wybitnie uzdolnione węchowo? Niedawna pandemia COVID-19 milionom ludzi przyniosła chwilową lub trwałą utratę węchu, w związku z czym pojawiło...
Chcemy tego, czy nie – hormony mają ogromny wpływ na jakość naszego życia. To od nich, w dużej mierze, zależy nasze samopoczucie, zdrowie i zachowanie. Relacja ta działa także w odwrotnym kierunku – nasze zachowanie i styl życia mogą wpływać na poziomy hormonalne w naszym organizmie. W jaki sposób zmiany hormonalne w ramach cyklu menstruacyjnego mogą wpływać na zachowanie i preferencje seksualne kobiet? Co mówią badania na temat cech męskich przyciągających kobiety w fazie płodnej? Jak jest to powiązane z aktywnością seksualną kobiet? Czy...
Kto choć raz w życiu usłyszał – weź się w garść i nie użalaj się nad sobą, ten wie, że najczęściej przynosi to odwrotny skutek. Tymczasem Terapia Skoncentrowana na Współczuciu (CFT) opiera się na rozwijaniu cech współczucia w relacji z samym sobą, z innymi osobami i ze światem zewnętrznym. Na czym dokładnie polega taka terapia? Jakie są jej główne założenia? Jakie techniki i metody wykorzystuje? Co na temat skuteczności terapii CFT mówią badania naukowe? Do kogo jest skierowana, a komu raczej nie pomoże? Jak wygląda dostępność psychoterapii...
Jak powiedział światowej sławy specjalista w dziedzinie edukacji, Ken Robinson: "Jeśli jesteś nauczycielem, to dla twoich uczniów ty jesteś systemem". Te słowa stały się motywem przewodnim wystąpienia nauczycielki, tutorki i publicystki Agnieszki Jankowiak-Maik podczas Konferencji „Szkoła przetrwania. Jak budować odporność psychiczną w systemie edukacji”. Swoją prelekcję poświęciła m.in. tematom związanym z jednostkowym wpływem nauczycielki/nauczyciela na szkołę w oparciu o przykłady dobrych praktyk, czyli – wybrane formy, metody i środki...
Procedury naukowe, które do niedawna znajdowały się w sferze marzeń lub eksperymentów medycznych, stają się standardem. Ale jednocześnie współczesna nauka „cierpi” na swego rodzaju rozdwojenie jaźni. To jedna z tez zaprezentowanych podczas konferencji „Nowe technologie w diagnozie i terapii”, która odbyła się 23 marca 2023 na Wydziale Psychologii i Prawa Uniwersytetu SWPS w Poznaniu. Jak przekonywali naukowcy, dzisiejsza nauka z jednej strony ma tendencję do silnej specjalizacji, z drugiej – tęskni za syntezą. Na styku odrębnych dotąd...
Rozwijanie talentów i świadomość własnych mocnych stron są kluczowe dla wzmocnienia odporności psychicznej. Skupienie na naturalnych predyspozycjach i umiejętnościach wzmacnia pewność siebie i poczucie własnej wartości, co pozytywnie wpływa na umiejętność radzenia sobie ze stresem i różnymi wyzwaniami, co ma szczególne znaczenie wśród nauczycieli i dyrektorów szkół. Jak zdefiniować obszary budowania samoświadomości w dyscyplinie zarządzania sobą? Jakie istnieją modele wspierające budowanie wiedzy i doświadczeń, wpływające pozytywnie na...
Agresja słowna, czy generalnie – przemoc w komunikacji międzyludzkiej to zjawisko, z którym spotykamy się na co dzień w rozmaitych okolicznościach: na ulicy, w pracy, w domu. Zdarza się, że autor „przemocowych” wypowiedzi nawet nie zdaje sobie sprawy z ich ładunku emocjonalnego, albo zwyczajnie nie potrafi porozumiewać się inaczej, bo automatycznie powiela zaobserwowane wcześniej wzorce zachowań. A gdyby tak agresję w dialogu zastąpić szacunkiem i empatią, dobierając słowa w sposób ułatwiający nawiązanie kontaktu z drugą stroną? Nonviolent...
Wypalenie rodzicielskie to stan emocjonalnego wyczerpania, który dotyka rodziców, często w wyniku długotrwałego stresu i przeciążenia związanego z wychowaniem dzieci. Wypaleniu towarzyszy uczucie zmęczenia, frustracja czy brak satysfakcji z roli rodzicielskiej. Może prowadzić do negatywnych emocji wobec siebie i dziecka, a także do obniżenia jakości życia rodzinnego. Wypalenie rodzicielskie dotyka milionów rodziców na całym świecie, w tym zwłaszcza w krajach rozwiniętych i indywidualistycznych. Jakie główne zmiany w rodzicielstwie można...
Przed nauczycielami stawiamy wielkie wyzwanie. Muszą być nie tylko biegli w swojej specjalności, ale także sprawnie przekazywać wiedzę uczniom o różnych potrzebach i w różnym wieku, jednocześnie wspierając ich rozwój i proces uczenia się. Złożoność tych wymagań, w połączeniu z warunkami pracy nauczycieli, czyni niezbędną ich zdolność do odporności psychicznej, czyli rezyliencji. Badania wskazują, że rezyliencja nauczycieli ma wpływ nie tylko na ich efektywność zawodową, ale również na zaangażowanie i sukcesy edukacyjne uczniów. Czym jest...
Wyczerpanie emocjonalne, brak energii, obniżone poczucie własnej wartości, objawy depersonalizacji – tak definicja opisuje stan wypalenia zawodowego. Utracie siły i motywacji do działania, często towarzyszą też objawy psychosomatyczne. I choć pojęcie wypalenia zawodowego opisano po raz pierwszy w 1974 roku, czyli prawie pół wieku temu, problem wciąż pozostaje aktualny. Czym dokładnie jest wypalenie zawodowe? Jak często występuje? Jakie ma przyczyny? Po czym je rozpoznać? Jakie są jego skutki? A także – w jaki sposób wypalenie zawodowe...